CZYM JEST ZNAK TAU?
Tau – (znak Tau) symbol franciszkański. Litera alfabetu greckiego i hebrajskiego, symbolizująca krzyż. W kulturze grecko-rzymskiej znak zbawienia, wyrażał liczbę 300. Litera T. używana była jako znak magiczny, chroniący od zarazy i demonów (umieszczany na amuletach, pierścieniach, na murach domów podczas zarazy); oraz znak wyróżniający braci szpitalnych św. Antoniego Pustelnika (stąd nazwa krzyż św. Antoniego), którzy prowadzili szpital w Rzymie. Znak T. przejął św. Franciszek podczas Soboru Lat. IV, (na którym zakon Franciszka został zatwierdzony) pod wpływem mowy papieża Innocentego III, nawiązującej do Proroka Ezechiela (Ez 9,4-6) i zawierającej wezwanie “bądźcie więc bojownikami T i krzyża”. Literą Tau znaczył Franciszek siebie na znak pokuty. Umieszczał Tau jako swój podpis na listach, dokumentach (np. autograf błogosławieństwa dla br. Leona, przechowywany w Sacro Convento w Asyżu). Według tradycji Tau stała się od 1223 r. pieczęcią konwentu Calvi i całej prowincji korsykańskiej franciszkanów.
Św. Franciszek ukochał ten znak, ponieważ w Piśmie Świętym jest on przedstawiony jako znak wybrania Bożego i obietnic Jego Królestwa . Do umiłowania znaku TAU przyczyniło się niewątpliwie przemówienie papieża Innocentego III wygłoszone w 1215 r. na otwarcie Soboru Powszechnego. “TAU jest ostatnią literą alfabetu hebrajskiego – mówił papież – a jego forma przedstawia krzyż dokładnie taki, jak krzyż przez przybiciem tabliczki Piłata (…). Ten, kto nosi TAU na swym czole, reprezentuje postępowaniem chwałę krzyża. Nosi TAU dla ukrzyżowania ciała z jego ułomnościami i grzechu, jeśli potwierdza, że nie chce innej, oprócz chwały naszego Pana Jezusa Chrystusa.” Swoje przemówienie zakończył papież słowami, aby każdy z nas znak TAU mocno osadził w swoim życiu, ponieważ “miłosierdzia dostąpią ci, którzy będą nosili znak TAU – znak pokutnego, odnowionego w Chrystusie życia”. Franciszek z miłością podporządkował się tym słowom. Stały się one głównym motorem jego życia, a symbol TAU umieszczał na ścianach, w pustelniach, kościołach, uczynił z niego pieczęć w swych listach i pismach. “Opieczętowuje” duchowo znakiem TAU siebie i swoich naśladowców, widzi bowiem w tym znaku gwarancję Bożej opieki, ochrony przed złem, pewność zbawienia.
TAU stał się niejako programem życia św. Franciszka. Św. Bonawentura tak to przedstawia: Mąż Boży znak ten otaczał szczególną czcią, często mówił o nim w swoich przemówieniach, wykonywał go na początku swoich zajęć i własnoręcznie podpisywał tym znakiem listy, które wysyłał z miłością, jak gdyby całą jego troską było – według wyrażenia Proroka (Ez 9,3) – nakreślić znak TAU na czołach ludzi płaczących, bolejących a autentycznie nawróconych do Jezusa Chrystusa. / 2 B II, 9/ Obrazuje to pewne wydarzenie z życia św. Franciszka. Kiedy brat Leon zaczął wątpić w swoje zbawienie, św. Franciszek, który dał o nim świadectwo w słowach: “Oby moja dusza była tak przejrzysta i nieskazitelna jak brata Leona” – napisał do niego błogosławieństwo i zapewnienie, że Bóg go kocha. Na kartce tej znakiem TAU przeciął imię br. Leona. Miało to oznaczać, że Pan jest z nim. TAU jest więc symbolem Bożej miłości.
TAU jako ostatnia litera alfabetu staje się również symbolicznie dla wielu ostatnią deską ratunku człowieka. Od samych początków chrześcijaństwa ten znak został przez nie przyswojony. Znajdujemy go już w katakumbach rzymskich. Stał się on symbolem zbawienia i zewnętrznym znakiem chrześcijanina. TAU nie jest jakimś amuletem, talizmanem czy maskotką. Jest to konkretny znak przynależności do ludzi wierzących w Jezusa jako jedynego Zbawiciela i ufających w Jego miłość do człowieka. Noszenie znaku TAU jest jednocześnie swego rodzaju deklaracją przynależności do Jezusa oraz zewnętrznym okazaniem chęci naśladowania Chrystusa ubogiego i ukrzyżowanego.
Więcej o duchowości Tau można znaleźć tutaj.
JAK ODMAWIAĆ MODLITWĘ BREWIARZOWĄ?
Brewiarz, czyli Liturgia Godzin jest codzienną modlitwą Ludu Bożego. Obowiązek jej sprawowania mają osoby, które przyjęły święcenia albo złożyły śluby wieczyste. Pozostali wierni nie muszą jej sprawować, ale mają do tego prawo i jest to gorąco zalecane.
Modlitwa brewiarzowa składa się z kilku części: Jutrzni, Modlitwy w ciągu dnia (modlitwy przedpołudniowej, południowej i popołudniowej), Nieszporów oraz Komplety. W każdej z nich wyróżniamy hymn, psalmodię (układ psalmów i pieśni), czytania z Pisma Świętego, antyfony oraz modlitwy na zakończenie.
Teksty Liturgii Godzin występują w układzie czterotygodniowym. Ponadto podzielone są na okresy liturgiczne, a także zawierają wspomnienia i uroczystości ku czci świętych.
Modlitwa ta szczególnie objawia swój charakter, gdy jest odmawiana we wspólnocie. Zaleca się, by wszystkie części Liturgii Godzin były śpiewane, jednakże mogą być również recytowane.
JUTRZNIA I NIESZPORY
Jutrznia jest to poranna modlitwa Kościoła, w której zawierzamy Bogu cały nasz dzień. W jej czasie prosimy o siły do walki ze złem oraz o obronę przed nim.
Nieszpory natomiast to modlitwa wieczorna, w której mamy okazję podziękować i uwielbić Pana. Nieszpory powinny poprzedzać kompletę.
Przebieg obu tych godzin brewiarzowych jest bardzo podobny.
Jutrznia może być poprzedzona psalmem Wezwania – Ps 95 ( 100, 67 lub 24) przed którym następują słowa: „Panie otwórz wargi moje, a usta moje będą głosić Twoją chwałę”. Podczas ich wypowiadania kreślimy znak krzyża na naszych wargach, a następnie kantor intonuje antyfony (wersetu), która jest powtarzana przez lud po każdej zwrotce psalmu (odmawianego lub śpiewanego przez kantora).
Wezwanie poprzedza pierwszą godzinę brewiarzową, którą może być także Godzina Czytań.
Jeśli jutrznia odmawiana jest bez psalmu Wezwania, rozpoczynają ją słowa: “Boże, wejrzyj ku wspomożeniu memu. Panie, pospiesz ku ratunkowi memu. Chwała Ojcu i Synowi…” oraz Alleluja (opuszcza się w Wielkim Poście). Podczas tych słów czynimy znak krzyża. Gdy modli się z nami kapłan, do niego należy przewodniczenie, a więc to on rozpoczyna modlitwę (wypowiada słowa: „Panie otwórz wargi moje” i „ Boże wejrzyj ku wspomożeniu memu”, po czym lud odpowiada).
Kantor to osoba, która intonuje (jeśli Brewiarz jest śpiewany) bądź rozpoczyna określone części modlitwy. Przy psalmie wezwania intonuje aklamacje a następnie tylko kantor śpiewa bądź wypowiada słowa psalmu, a między jego zwrotkami lud powtarza antyfonę.
Gdy jutrznia odmawiana jest wspólnotowo kantorów jest dwóch, a lud podzielony jest na dwa chóry.
Po rozpoczęciu następuje hymn, który intonuje pierwszy kantor, do którego od drugiego wersu dołącza się pierwszy chór. Następnie drugą zwrotkę odmawia drugi chór i dalej naprzemiennie.
Po hymnie następują psalmodia – psalmy poprzedzone antyfonami. Pierwsza antyfona należy do pierwszego kantora, który też rozpoczyna psalm. Następnie chóry odmawiają wersety psalmu naprzemiennie. Każdy psalm kończy się pochwałą Trójcy Świętej – „Chwała Ojcu i Synowi i Duchowi Świętemu….”. Po psalmie kantor powtarza antyfonę. Druga antyfona należy do drugiego kantora, który rozpoczyna też psalm, a trzecia i początek trzeciego psalmu do pierwszego kantora.
Następnym elementem jutrzni jest Czytanie. Po nim następuje chwila milczenia, a następnie responsorium krótkie stanowiące naprzemienną modlitwę pierwszego kantora i ludu.
Po responsorium przychodzi czas na pieśń Zachariasza, którą poprzedza antyfona wykonywana przez pierwszego kantora. Podczas słów rozpoczynających pieśń „Błogosławiony Pan Bóg Izraela” czynimy znak krzyża, gdyż słowa te są zaczerpnięte z Ewangelii. Po pieśni kantor powtarza antyfonę.
Następnie odmawiana jest modlitwa próśb rozpoczynana przez kapłana (jeśli jest obecny). Po każdej prośbie lud odpowiada wersetem przewidzianym na dany dzień bądź dopowiada część prośby („od czerwonego myślnika”). Prośby kończy modlitwa „ Ojcze nasz”.
Jednym z ostatnich elementów jest modlitwa końcowa, po której następuje błogosławieństwo (gdy jest obecny kapłan), bądź zakończenie modlitwy słowami: Niech nas Bóg błogosławi, broni od wszelkiego zła i doprowadzi do życia wiecznego wypowiadanymi przez kantora, na które lud odpowiada Amen.
Nieszpory mają taką samą strukturę. Różnią się tylko tym, iż nie poprzedza ich psalm Wezwania, a zamiast pieśni Zachariasza występuje Magnificat.
KOMPLETA
Ostatnią godziną brewiarzową jest Kompleta odmawiana przed udaniem się na spoczynek. Oddajemy w niej Panu cały zakończony dzień, prosimy by czuwał nad nami w nocy słowami: noc spokojną i śmierć szczęśliwą niech nam da Bóg Wszechmogący”. Podczas tej części Liturgii Godzin jest również czas na dokonanie rachunku sumienia.
Kompletę rozpoczynają słowa: “Boże wejrzyj ku wspomożeniu memu…”. Chwała Ojcu. Alleluja. (opuszcza się je w Wielkim Poście), które rozpoczyna kapłan lub diakon gdy jest obecny. Po nich następuje czas na rachunek sumienia i przeproszenie Boga za wszystko co danego dnia nie było w nas z Niego.
Podczas modlitwy komplety wyróżniamy jednego kantora, ale dwa chóry. Po rachunku sumienia następuje hymn, odpowiedni do tygodnia ( I-IV), psalmodia (antyfona+psalm, wyjątkowo po I Nieszporach niedzieli dwa psalmy), czytanie, responsorium, antyfona +Pieśń Symeona (podczas wypowiadania pierwszych jej słów „Teraz o Panie pozwól odejść Swemu słudze w pokoju” czynimy znak krzyża), modlitwa końcowa, słowa: „noc spokojną i śmierć szczęśliwą niech nam da Pan , Bóg Wszechmogący, Ojciec i Syn i Duch święty. Amen” oraz antyfona ku czci Najświętszej Maryi Panny.